ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΗ ΗΧΩ – ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2021
COVID-19 και κλιματική αλλαγή έχουν πρόσφατα εμπλακεί σε ένα μακάβριο ανταγωνισμό. Στα νοσοκομεία του Μπέργκαμο, και στα λασπόνερα της Άιφελ – κεντροδυτική Γερμανία μέχρι το Βέλγιο – η ανθρωπότητα βιώνει τη φρίκη της καταστροφής και του θανάτου.
Είναι πράγματι αξιοπερίεργο, ότι ενώ είμαστε έτοιμοι να θυσιάσουμε, έστω βραχυπροθέσμα, μέρος της ατομικής ελευθερίας και της οικονομικής μας ευμάρειας για την αντιμετώπιση του COVID-19, είμαστε τόσο απρόθυμοι να πάρουμε δραστικά μέτρα κατά της κλιματικής αλλαγής.
Η σχέση αιτίου – συνέπειας στην περίπτωση του COVID-19 είναι άμεση, ξεκάθαρη και αναμφίβολη. Ουδείς αμφισβητεί ότι ο ιός ευθύνεται για εκατομμύρια μολύνσεις και εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους σε όλο τον κόσμο. Αντίθετα στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής οι συνέπειες δεν είναι άμεσες και πρέπει κανείς να ανατρέξει ακόμη και πέντε βήματα προς τα πίσω προκειμένου να τη συνδέσει με καταστροφές και θανάτους. Τα αίτια των θανάτων στην ευρύτερη περιοχή του Άιφελ οφείλονται σε φονικές πλημμύρες, αποτέλεσμα ισχυρότατων βροχοπτώσεων, που οδήγησαν στην υπερχείλιση ποταμών και φραγμάτων υδροδότησης. Η γερμανική μετεωρολογική υπηρεσία απέδωσε τις ισχυρές βροχοπτώσεις στο φαινόμενο της «ψυχρής λίμνης» που με τη σειρά του οφείλεται στην πιο αργή κυκλοφορία του «jet stream», του ρεύματος που περιτριγυρίζει την Αρκτική. Όπως μας λέει η επιστήμη, αυτό είναι ξεκάθαρη ένδειξη της κλιματικής αλλαγής. Ενώ λοιπόν η αιτία θανάτου στο Μπέργκαμο είναι ξεκάθαρα «ο ιός COVID-19», στην περίπτωση της Άιφελ η αιτία είναι «πνιγμός» που οφείλεται στις πλημμύρες, που οφείλονται στην ‘ψυχρή λίμνη’, που οφείλεται στο jet stream, που οφείλεται στην κλιματική αλλαγή!
Ο ιός αναδεικνύεται χωρίς αμφισβήτηση σαν άμεση και μεγάλη απειλή που πρέπει να αντιμετωπιστεί γρήγορα και αποτελεσματικά. Δίκαια οι κυβερνήσεις διαθέτουν τεράστιους πόρους για την αντιμετώπισή του και οι πολίτες δέχονται την επιβολή δρακόντειων μέτρων που έστω βραχυπρόθεσμα μειώνουν την οικονομική και κοινωνική ευημερία τους. Αντιθέτως στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής, οι κυβερνήσεις καλούνται να χρεωθούν δυσάρεστα μέτρα προς όφελος όχι των ψηφοφόρων τους, αλλά των μελλοντικών γενεών.
Αν η αντιμετώπιση του COVID-19 είναι ένας αγώνας 100 μέτρων, η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι ένας υπερ-μαραθώνιος. Για την περιστολή ή έστω την επιβράδυνση της κλιματικής αλλαγής η ανθρωπότητα πρέπει να μεταβεί σε αλλαγή παραδείγματος και μάλιστα σε παγκόσμια κλίμακα, να αλλάξει δηλαδή βασικά στοιχεία που ουσιαστικά μέχρι και σήμερα είναι καθοριστικά της προόδου. Η παραγωγή ενέργειας πχ πρέπει να στραφεί στις ήπιες μορφές ενέργειας σε αντικατάσταση των ορυκτών καυσίμων. Τέτοιων διαστάσεων αλλαγές θίγουν τεράστια συμφέροντα και πυροδοτούν αναλόγου μεγέθους αντιδράσεις.
Κύριο μέλημα των κυβερνήσεων είναι η επανεκλογή τους, γι’ αυτό και το πολιτικό κόστος καθορίζει στο μέγιστο βαθμό τη λήψη των αποφάσεων. Καμιά κυβέρνηση δεν θα μπορούσε να αντέξει στην εικόνα δεκάδων ετοιμοθάνατων ανθρώπων, αβοήθητων στις εντατικές. Στην περίπτωση της κλιματικής αλλαγής, αντιθέτως, ίσως είναι προσφορότερη για τις κυβερνήσεις η μετακύληση λήψης γενναίων αποφάσεων σε άλλους, μενετούς καιρούς.
Σε αμφότερες τις περιπτώσεις η Επιστήμη είναι παρούσα, για να διερευνήσει, να διαγνώσει και να προτείνει μέτρα πρόληψης και θεραπείας. Η Ευρώπη αποτελεί ένα καλό παράδειγμα συμβατότητας της επιστήμης με την πολιτική. Το απέδειξε η αγαστή μεταξύ τους συνεργασία για την αντιμετώπιση του COVID-19, αλλά και τα γενναία μέτρα που έχουν ληφθεί για τη σταδιακή αλλαγή του ισοζυγίου παραγωγής ενέργειας στη γηραιά ήπειρο. Όμως ο πλανήτης είναι μικρός και πεπερασμένος, γι’ αυτό και στον αγώνα για την κλιματική αλλαγή απαιτείται η συμμετοχή όλων. Αυταρχικά καθεστώτα και παντός είδους λαϊκιστές αποτελούν επικίνδυνη τροχοπέδη και έγκειται στους πολίτες να υπερασπιστούν, με τα μέσα που τους παρέχει η δημοκρατία, το δικαίωμά τους στη ζωή επάνω στον πλανήτη Γη.
Ευθύμιος Η. Βαζαίος
