ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2021
Η διαχείριση του δημοσίου χρήματος πρέπει να γίνεται με τρόπο νόμιμο αλλά και ηθικό ταυτόχρονα. Η απάντηση στο πάντα επίκαιρο διαχρονικό ερώτημα, αν το νόμιμο είναι και ηθικό, είναι ότι το δίκαιο και η ηθική δεν ταυτίζονται και πολλές φορές συμβαίνει να διαφέρουν σημαντικά μεταξύ τους.
Το ήθος πηγάζει μέσα από τον άνθρωπο και αντανακλά την προσωπικότητα, την ιδεολογία, την αντίληψη και γενικότερα τη στάση ζωής του. Οι νόμοι θεσπίζονται από την πολιτεία καθιστώντας υποχρεωτικές τις συμπεριφορές που διασφαλίζουν την προστασία του ατόμου και την κοινωνική συνοχή.
Ό,τι είναι νόμιμο δεν είναι απαραίτητα και ηθικό, ενώ, ό,τι είναι ηθικό συμβαίνει μερικές φορές να μην είναι νόμιμο. Στην Αντιγόνη του Σοφοκλή μάθαμε ότι το παράνομο δεν είναι οπωσδήποτε και ανήθικο. Η αποφυγή φόρων μπορεί να είναι σύννομη, είναι όμως κατάφωρα ανήθικη. Οι πράξεις της δημόσιας διοίκησης επομένως δεν φτάνει να είναι μόνο νόμιμες, αλλά πρέπει να φέρουν και τη σφραγίδα του ηθικού.
Η διαχείριση του δημοσίου χρήματος ιδιαίτερα πρέπει να γίνεται με τρόπο και νόμιμο και ηθικό συνάμα. Τα παράθυρα του νόμου γίνονται δυστυχώς όπλα στα χέρια ανήθικων δωροληπτών για προσωπικό όφελος. Η κοινωνία είτε δεν γνωρίζει, είτε αδιαφορεί, που είναι και το χειρότερο. Η στάση «όλοι ίδιοι είναι», καθίσταται επικίνδυνη για τη δημοκρατία μας. Παράλληλα κερδίζουν έδαφος λογικές τύπου «ένα δωράκι στον εαυτό του έκανε, ε, δε χάλασε κι ο κόσμος!» ή «εφόσον το έργο είναι για κοινό όφελος, ας φάνε κάτι και οι ‘αρμόδιοι’», αρκεί το ‘κάτι’ να είναι μέσα σε πλαίσια αποδεκτά στην πιάτσα!
Κατά τη γνώμη μου, αυτή είναι αρχή ηθικού καταποντισμού, την πόρτα του οποίου μάλλον έχουμε ήδη διαβεί. Μήπως θα έπρεπε η διακήρυξη ενός έργου να τίθεται σε δημόσιο διάλογο, ώστε οι πρακτικές που υιοθετούνται να έχουν ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΑΙΝΕΣΗ, άρα και τη σφραγίδα του ηθικού; Να μερικά από τα ερωτήματα που θα μπορούσαν να τεθούν σε διαβούλευση:
- Είναι σωστό οι προδιαγραφές του έργου να «φωτογραφίζουν» συγκεκριμένο κατασκευαστή ή το συνεργείο (!) του;
- Είναι δυνατόν για τη λήψη απόφασης περί του αναδόχου, η βαθμολόγηση (με ποια κριτήρια άραγε;) των τεχνικών χαρακτηριστικών από επιτροπή ημετέρων, να έχει βαρύτητα πολλαπλασίως μεγαλύτερη από την τιμή;
- Είναι λογικό να μιλάμε για διαβούλευση πριν την ανάρτηση της διακήρυξης και έπειτα ο ένας από τους δυο μεγάλους του κλάδου να καταθέτει ένσταση επί των όρων της διακήρυξης;
- Είναι σωστό να πετιόνται στο καλάθι των αχρήστων οι απόψεις των ωφελούμενων του έργου, με τη δικαιολογία ότι η ‘υπηρεσία’ γνωρίζει καλύτερα(!);
- Είναι δυνατόν να «λειαίνουμε γωνίες» προς όφελος της διεύρυνσης του ανταγωνισμού και της ταχύτητας του έργου, ενώ στην πράξη δεν επιτυγχάνεται ούτε το ένα ούτε το άλλο;
- Είναι δυνατόν να καθιστάμεθα δέσμιοι της νοοτροπίας ότι, εφόσον σαν κοινωνία θα ωφεληθούμε από τα κάποια έργα, αξίζει να κλείνουμε τα μάτια σε ύποπτους όρους και διαδικασίες;
Ας μην ξεχνάμε ότι τα χρήματα είναι δικά μας, εννοώντας ότι είναι χρήματα του Ελληνικού λαού, και επομένως έχουμε δικαίωμα να υψώσουμε φωνή, όταν τα πράγματα εξελίσσονται με τρόπο νόμιμο ή νομιμοφανή, καθόλου όμως ηθικό.
Ευθ. Βαζαίος
